Legionellabesmetting
Voorkoming
Onderhoud
Beheer
Legionella
Sinds juli 2020 is Mens & Water ook VCA* 2017/6.0 gecertificeerd!
Het certificaat is van toepassing op preventie & bestrijding van legionella.
In waterinstallaties kan door uiteenlopende oorzaken de waterkwaliteit verstoord raken. Door een legionellabesmetting, bijvoorbeeld, die kan ontstaan door microbiologische oorzaken.
Want de legionellabacterie groeit in water met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. Als het water vernevelt en in hele kleine druppeltjes in de lucht komt, adem je die bacterie in en kun je besmet raken. De bacterie komt van nature voor in grond en water.
Meestal word je niet ziek als je de legionellabacterie inademt. Als je klachten krijgt, is dat meestal binnen twee tot tien dagen. Soms in de vorm van milde, griepachtige klachten die na een paar dagen vanzelf weer overgaan. Meestal weet je dan niet eens dat het door legionella komt. Heel soms krijgt iemand een ernstige longontsteking door de legionellabacterie. Dat wordt de veteranenziekte genoemd, ofwel legionella-longontsteking. Dat leidt soms zelfs tot overlijden. Behandeling is alleen mogelijk met antibiotica. Vooral ouderen, mensen met een slechte gezondheid of verminderde afweer en rokers hebben meer kans op een ernstige longontsteking. Het komt slechts zelden voor bij mensen die jonger zijn dan veertig jaar.
De laatste jaren neemt het aantal patiënten toe, in 2017 waren het er ruim 550, meldt het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Het werkelijke aantal ligt hoger omdat niet alle patiënten goed onderzocht kunnen worden. In de zomer zijn er over het algemeen meer patiënten dan in de winter en vochtige weersomstandigheden lijken ook invloed te hebben.
En dat terwijl besmetting prima voorkomen kan worden. Daarover verderop meer.
Totaalontzorging door Mens & Water
Wat wij voor je kunnen doen:
• Inventariseren van voorzieningen;
• Toetsen aan de wetgeving;
• Opstellen van een risicoanalyse;
• Volledig beheer (uitvoering en monitoring);
• Ondersteunen bij het opstellen van bestektekeningen;
• Bestaande tekeningen controleren;
• Begeleiding van de installateur tijdens bouw of renovatie;
• Afwegingen maken, adviseren;
• Uitvoeren en monitoren van de maatregelen;
• Beheersmaatregelen implementeren;
• Leidingen reinigen, spoelen, metingen uitvoeren;
• Thermische en chemische desinfectie van leidingen;
• Logboeken invullen;
• Medewerkers trainen;
• Interne en externe partijen aansturen.
Mens & Water realiseert je volledige legionella beleidsplan of biedt gedeeltelijke ondersteuning, wat jouw behoefte ook is.
Wil je meer informatie of een kennismaking?
Maar eerst even naar die besmetting. Hoe werkt dat?
Legionellabesmetting
Als je die kleine druppeltjes water met de legionellabacterie inademt, komt die bacterie in je longen terecht. Je wordt niet ziek van het drinken van besmet water en een patiënt kan andere mensen niet besmetten. Je wordt alleen ziek als je de bacterie inademt. Dat kan gebeuren op de volgende manieren:
• Als het water gesproeid wordt, zoals bij een douche, een fontein of hogedrukspuit.
• Bij luchtbellen in water, zoals bij bubbelbaden en wellicht sommige afvalwaterzuiveringsinstallaties (dit wordt nog onderzocht).
• Vernevelingsapparaten zoals sommige luchtkoelers en apneu-apparatuur.
• Natte koeltorens, ofwel waterinstallaties die gebouwen of industriële processen koelen door middel van verneveld water.
Ondanks de zorg die aan de installatie van het watersysteem is besteed, kan het voorkomen dat grote watersystemen in zorginstellingen, ziekenhuizen, hotels, campings, etc. niet goed functioneren door bijvoorbeeld:
• Te lage/hoge temperatuurinstelling (er is verhoogd risico tussen 25 en 50 graden);
• Onvoldoende circulatie in afgetakte leidingen;
• Onvoldoende afname van water;
• Slecht functionerende thermometers met als gevolg onjuiste temperatuurinstellingen;
• Niet goed functionerende pompen;
• Visuele verontreiniging van het water in het watersystemen;
• Installaties met lange uittapleidingen;
• Installaties met veel warmteverlies.
Legionellabestrijding
Als er toch sprake is van legionellabesmetting, gaan we over tot legionellabestrijding. We kiezen voor brononderzoek, thermische legionellabestrijding, chemische legionellabestrijding of een combinatie daarvan. Dat hangt af van de ernst van de legionellabesmetting.
Voorkomen van Legionellabesmetting
Organisaties zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, sauna’s, zwembaden en hotels moeten preventiemaatregelen nemen om besmetting met legionella te voorkomen, maar dat geldt ook voor bepaalde evenementen waar met water wordt gewerkt en waar de drinkwaterinstallatie beschikbaar wordt gesteld aan derden. Zij zijn alle wettelijk verplicht om risico’s te beperken, zodat de gezondheid van de eindgebruikers niet in gevaar wordt gebracht. Dan gaat het om allerlei (leiding)waterinstallaties, koelinstallaties, fonteinen en luchtbevochtigers.
Risicoanalyse en beheersplan
Een legionella risicoanalyse en een legionella beheersplan zijn verplicht bij prioritaire locaties zoals zorginstellingen, ziekenhuizen, hotels, truckstops en dergelijke.
In de risicoanalyse en het beheersplan staan vermeld welke risico’s de drinkwaterinstallatie heeft en welke maatregelen volgens wet- en regelgeving nodig zijn om het risico op besmetting tot een minimum te beperken. Bij Mens & Water ben je aan het juiste adres voor het opstellen en het uitvoeren van de risicoanalyse en het beheersplan. Dit moet namelijk door een BRL6010 gecertificeerd bedrijf gebeuren.
Onze adviseurs onderzoeken visueel je drinkwaterinstallatie op de kans dat hierin legionella kan groeien. Wij geven je advies over de te nemen eenmalige technische aanpassingen en periodieke maatregelen. Denk dan aan het nemen van watermonsters, jaarlijkse boilerreiniging en keerklepcontrole. Bij het beheersplan ontvang je ook logboeken waarin alle acties kunnen worden vastgelegd.
Nog uitgebreidere maatregelen
Wil je nog meer doen om legionellabesmetting te voorkomen? Je kunt er ook voor kiezen aanvullend onderzoek te doen aan je drinkwaterinstallatie. Dan worden alle leidingonderdelen nagelopen, zoals leidingwerk in vloeren, plafonds, kruipruimte en dichte schachten. Zo wordt alles onder handen genomen en risico’s tot het minimum beperkt.
Het beheer van een drinkwaterinstallatie bevat veel specifiek werk. Dit soort klussen leggen beslag op tijd en personeel. Mens & Water kan jou het beheer van je installatie, of onderdelen ervan, uit handen nemen. Laat het met een gerust hart aan ons over. We weten wat we doen, voeren het werk uit en leveren overzichtelijke rapportages.
Specialist in legionellapreventie
Bij Mens & Water kun je terecht voor advies en begeleiding op het gebied van RABP (risicoanalyse en beheersplan), logboek en NEN-rapportage. We kunnen je alles vertellen over de verplichtingen rondom het Drinkwaterbesluit en wat in jouw geval de beste oplossing is.
We verzorgen onderhoud van waterinstallaties: van monstername, reiniging en keerklepcontrole tot ultrafiltratie, koper-zilver-ionisatie. Ook maken we installatietekeningen en –aanpassingen.
We kunnen het beheer op ons nemen op basis van contracten en afspraken.
Mens & Water realiseert je volledige legionella beleidsplan of biedt gedeeltelijke ondersteuning, wat jouw behoefte ook is.
Wil je meer informatie of een kennismaking? We komen graag even langs
Alternatieve technieken
Er zijn nog wat alternatieve technieken voor voorkomen van legionella. Hieronder uitleg over ultrafiltratie en UV en ultrasound.
Ultrafiltratie
Met ultrafiltratie worden alle bacteriën uit het water gefilterd, zodat ze niet de kans krijgen zich te vermenigvuldigen. Het is een duurzame vorm van legionellapreventie omdat er geen stoffen aan het water worden toegevoegd. Het water gaat door membraanfilters met een zodanig kleine poriegrootte dat alle bacteriën – ook de legionellabacteriën – achterblijven in het filter.
Mens & Water heeft met het systeem van Ultrafiltratie een fysische techniek die erkend is door het Ministerie van VROM. Hiermee profiteer je van een flinke vermindering van verplichte beheersmaatregelen voor legionella. Door bij installatie ook het achterliggend leidingwerk te reinigen, ontstaat gegarandeerd een veilige situatie.
UV & Ultrasound
UV & Ultrasound doodt bacteriën, waaronder legionella, met UV-C licht en bestrijdt daarnaast amoeben en cysten met behulp van ultrasound. Het is dus een middel ter bestrijding en tegelijk ook een middel ter preventie van een legionellabesmetting. Bij de methode via UV & Ultrasound worden geen stoffen aan het water toegevoegd. En het Ministerie van VROM erkent de UV & Ultrasound techniek als effectieve legionellapreventie, waardoor je profiteert van een forse vermindering van de verplichte beheersmaatregelen voor legionella.
NEN-rapport
Bij nieuwe en bestaande bouw lopen we de complete leidingwaterinstallatie voor je na. Dit is een zogeheten NEN1006 inspectie. We toetsen de leidingwaterinstallatie aan gestelde normen en voorwaarden en van de resultaten krijg je een duidelijk en overzichtelijk rapport. Daarin kun je zien hoe we de verschillende onderdelen beoordeeld hebben en of deze voldoen aan de eisen.
Mochten er tekortkomingen zijn, adviseert Mens & Water over wat er dan moet gebeuren om wel aan de eisen te voldoen.
Onderhoud
Als je geen zorgen wil over je drinkwaterinstallatie en risico’s op legionellabesmetting tot een minimum wil beperken, bedenk dan dat je met goed onderhoud van je waterinstallaties problemen kunt voorkomen. En meten is weten.
Legionella watermonsters
Door het afnemen van watermonsters, weet je hoe het ervoor staat.
Het water in Nederland is het schoonste van heel Europa, maar het is nooit helemaal legionellavrij. Wel hoort de hoeveelheid aanwezige legionellabacteriën onder de wettelijke norm van 100 kolonievormende eenheden per liter te zijn. Vanaf 101 kolonie vormende eenheden (kve) per liter spreek je van een normoverschrijding en dus een legionellabesmetting.
Dit kun je uiteraard met het blote oog niet constateren. Een watermonster van het drinkwater moet hiervoor worden onderzocht in een erkend laboratorium, om de hoeveelheid aanwezige legionellabacteriën aan te tonen. Prioritaire bedrijven en instellingen die hun drinkwater beschikbaar stellen aan derden, zijn verplicht twee keer per jaar watermonsters te nemen en te laten analyseren. Mens & Water is je deskundige partner voor de afname van deze watermonsters volgens de wettelijke voorwaarden en voor het onderzoek in een geaccrediteerd laboratorium, door middel van de zogeheten kweekmethode.
Reiniging
Als gebouweigenaar ben je verplicht om jaarlijks je boiler te laten reinigen. Sediment in de boiler is een voedingsbodem voor bacteriën als legionella. Daarom is reiniging verplicht in de NEN1006 en het Waterwerkblad 1.4G. Mens & Water voert die reiniging voor je uit. Achteraf ontvang je bewijs van de uitgevoerde werkzaamheden, waarmee je kunt aantonen dat je aan de wettelijke periodieke verplichtingen voldoet.
Bij normoverschrijding moet er worden overgegaan tot legionellabestrijding. Ook dat is bij ons in goede handen. Lees meer over legionellabestrijding
Keerklep-controle
Een jaarlijkse keerklepcontrole van je drinkwaterinstallatie is verplicht. Een keerklep zorgt ervoor dat vervuild water niet terugstroomt in de waterleiding. Als de keerkleppen niet meer werken en er vervuild water terugstroomt in de waterleiding, kan dat besmetting tot gevolg hebben. Ook in brandslanghaspels zitten keerkleppen. Regelmatige controle zorgt ervoor dat je drinkwaterinstallatie schoon blijft.
Voor elk gebouw dienen de keerkleppen jaarlijks gecontroleerd te worden conform NEN1006. Mens & Water kan deze voor je uitvoeren. Je ontvangt na de controle een rapportage met advies. Daarmee kun je bewijzen dat je aan de verplichting voldaan hebt.
Installatietekeningen en – aanpassingen
Bouwbegeleiding voor je nieuwe waterinstallatie is helaas geen overbodige luxe. Het komt namelijk regelmatig voor dat een net opgeleverd pand niet voldoet aan een waar woud aan regelgeving waarin architecten, installateurs en projectontwikkelaars kunnen verdwalen. Denk aan het Drinkwaterbesluit, de ISSO-publicaties, het Bouwbesluit en de NEN-normen. Maar bij fouten tijdens de bouw krijg je achteraf te maken met dure corrigerende maatregelen of aanpassingen. Dat wil je natuurlijk liever voorkomen, zodat je bijvoorbeeld niet je hotel moet sluiten vanwege een legionellabesmetting of de patiënten in jouw zorginstelling ziek worden.
Met onze onafhankelijke bouwbegeleiding garanderen wij een goede aanleg van je drinkwaterinstallatie en een goed eindresultaat.
Beheer
Mens & Water voert het beheer van je waterinstallatie uit op basis van contracten en afspraken. Zo wordt specifiek werk dat regelmatig moet worden uitgevoerd keurig gedaan. Denk aan het spoelen van tappunten en het periodiek temperaturen, maar ook het invullen van logboeken.
Gebouwbeheer-systeem
Het gebouwbeheer wordt digitaal uitgevoerd. Door online te monitoren krijg je grip op legionella in je installaties. Met intelligente sensoren kun je altijd per tappunt in de gaten houden of er genoeg water door de leidingen gaat en hoe het met de temperaturen is. Je gebouwbeheerder hoeft niet meer handmatig alle tappunten te meten en bij te houden in de logboeken. Dat kan allemaal automatisch. Vanaf je pc, tablet of smartphone kun je zien hoe je waterinstallaties het doen en of er acties nodig zijn.
